Аякөз СҰЛТАН
 
Отбасылық бюджетті қалай дұрыс жоспарлау керек, қарыздар мен несиелерге батып кетпей, қалай үнемдеуді және тиімді инвестициялауды үйрену керек? Менің ойымша, әрбір заманауи қазақстандық бұл сұрақтарды бір рет болса да қойды. Бірақ бұл мәселелерге жұрттың бәрі бірдей жете бермейді, сондықтан азаматтардың қаржылық сауаттылығын және олардың әл-ауқатын арттыру мақсатында елімізде «АМАНАТ» партиясының «Қарызсыз қоғам» білім беру жобасы жүзеге асырылуда.
 
Бұл жобаға қазірдің өзінде 170 Жітіқара тұрғыны қатысып үлгерді. Осы аптада қала құраушы «Қостанай минералдары» АҚ кәсіпорнының қызметкерлері де оқудан өтті.
Қаржылық сауатсыздық – еліміздегі ең өзекті әлеуметтік мәселелердің бірі. Соның салдарынан көптеген қазақстандықтар қарызға батып отыр. Елімізде осы мәселені шешу үшін «АМАНАТ» партиясы қаржылық сауаттылық бойынша «Қарыз қоғам» білім беру жобасын қолға алды. Бұл жобаның негізгі мақсаты – азаматтарға қаржылық және құқықтық білікті көмек көрсету, халықтың қаржылық сауаттылығын арттыру, азаматтардың банктік несиелер мен шағын несиелер бойынша проблемалық қарыздарын шешуге көмектесу.
Халықты жаһандық қамту үшін АМАНАТ Қазақстан Республикасы Қаржынарығын реттеу және дамыту агенттігімен бірлесіп «Қарызсыз қоғам» жобасын ауқымды кеңейту бойынша Жол картасын дайындады. Қазір ол еліміздің барлық аймақтарында жүзеге асырылуда. Тек қаңтар-ақпан айларында 15 мың қазақстандық қаржылық сауаттылыққа оқытылды. Ал биылғы жылдың соңына дейін еліміздің барлық өңірлерінде 200 мың адам қаржыға жауапкершілікпен қарауға және кірісті арттыру әдістеріне оқытылады. Сонымен қатар, мектептер, колледждер мен университеттер үшін 100 мыңға жуық студент пен 450 мың жоғары сынып оқушысының қаржылық сауаттылығын арттыруға мүмкіндік беретін оқу-әдістемелік құралда әзірленетін болады. Осылайша жоба 750 мың адамды қамтиды.
Айта кету керек, «АМАНАТ» партиясы «Қарызсыз қоғам» жобасын үнемі жетілдіріп келеді. Ал жобаға қатысушылардың 75 пайызы әйелдер, оның жартысынан көбі көп балалы аналар болғандықтан, партия оларға жаңа құралдар ұсынды. Оқытуды аяқтағаннан кейін әйелдер өз ісін ашу үшін қайтарымды грант пен лизингке құрал-жабдық ала алады. Жыл соңына дейін бұл жұмысқа 3500 әйел қамтылады деп жоспарлануда.
Сонымен қатар, жобаның бастамашылары мүмкіндігінше көп әйелдерді қаржылық сауаттылыққа үйретуді мақсат етіп қойды, өйткені дәл осы әділ жартысы отбасылық бюджетті бөлуге көп әсер етеді және өзін кәсіпкерлік қызметте белсенді түрде жүзеге асырады.
Біздің Жітіқара ауданына келетін болсақ, бұл бағдарлама мұнда да қарқынды жүзеге асырылуда. Қазіргі уақытта бесінші лектің оқужаттығулары аяқталды. Нәтижесінде 217 Жітіқаралық қаржылық сауаттылық негіздері бойынша білім алды. Дүйсенбіде, 18 наурызда қала құраушы «Қостанай минералдары» АҚ кәсіпорнының базасында қаржы сарапшысы және бизнес-тренер Аян Исмаилов жүргізіп жатқан жаңа ағымға оқыту басталды. Тренинг нәтижелері бойынша жобаға қатысушылар, соның ішінде «ҚМ» АҚ қызметкерлері.
БІЛУ:
1. Қаржылық сауаттылықтың негізгі түсініктері. Қарыздар мен несиелердің пайда болу себептері.
2.Отбасылық бюджет қалай қалыптасады, оны жоспарлау мен бөлудің негізгі алгоритмдері.
3. Несие алу ережелері және несиені қайтару процесінде туындайтын мәселелердің тәуекелін азайту мақсатында несиелік қабілетіңізді анықтау.
4. Қаржы пирамидалары мен алаяқтардың тұзағына түсіп қалмау жолдары.
5.Жеке тұлғалар мен кәсіпорындар үшін қаржылық жоспарлау.
6. Бизнес жобаларды қаржыландыру көздері.
7. Жеке тұлғалар үшін БАНКРОТТЫҚ рәсімі.
ҚОЛДАНУ:
1. Жеке және отбасылық бюджетті құрыңыз, тауарлық несиесіз тауарлар мен қызметтерді сатып алу мүмкіндіктерін, несиелер мен қарыздардың тұзағына түсіп қалмау жолдарын талдаңыз.
2. Несие нарығын талдап, дұрыс және тиімді шешім қабылдау үшін несиелеу шарттарын түсіне білу.
3. Қаржылық инвестиция құралдарын жалған компаниялардың алаяқтық әрекеттерінен ажырата білу.
4. Жеке тұлғалардың банкроттық рәсімінде өз құқықтарын қорғай білу.
5. Бизнес жобалардың табыстылығын анықтау, қаржылық тәуекелдерді талдау және қаржылық «қауіпсіздік жастықшасын» жасау үшін қаржылық есептерді жасаңыз. Ең бастысы, олар отбасының әл-ауқатын жақсартуға қажетті қаржылық сауаттылық саласындағы құзыреттерін арттыра алады.