Жер реформасы жөніндегі комиссияның бірінші отырысы аяқталды
Карантиндік шараларға байланысты комиссия отырысы интернет арқылы және телеарнадан көрсетілді
ҚР Ауыл шаруашылығы министрлігінде Мемлекет басшысының тапсырмасы бойынша құрылған Жер реформасы жөніндегі комиссияның бірінші отырысы өтті.
Санитарлық талаптарға байланысты іс-шараға тек комиссия мүшелері қатысты. Олардың қатарында Агробизнестің, фермерлер қауымдастықтары мен бірлестіктерінің, «Атамекен» ҰКП-ның өкілдері, ҚР Парламентінің депутаттары, АӨК мәселелеріне жетекшілік ететін өңір әкімдерінің орынбасарлары, сондай-ақ ұлттық қоғамдық сенім кеңесінің мүшелері, қоғам қайраткерлері, саясаттанушылар, журналистер мен блогерлер қатысты.
Мәжіліс залына 30 адам жиналды. Комиссияның басқа 44 мүшесі бейнеконференция арқылы қатысты.
Карантиндік шектеулерге қарамастан, қатысушылардың барлығына сөз берілді. Ұйымдастырушылар барынша комиссия жұмысының ашық өтуін қамтамасыз етті.
Жер реформасы мәселесіне бей-жай қарамайтын барлық қазақстандықтарға ҚР Ауыл шаруашылығы министрлігінің ресми сайты мен фэйсбук парақшасы арқылы онлайн-трансляцияға қосылып, комиссия отырысын көруге мүмкіндік жасалды.
Сонымен қатар, республикалық «Хабар24» телеарнасы тікелей эфир ұйымдастырды.
Бірінші отырысты ашқан Жер реформасы жөніндегі комиссияның төрағасы, ҚР Премьер-Министрінің орынбасары Ералы Тоғжанов биыл 25 ақпанда ҚР Президенті Қасым-Жомарт Тоқаевтың ауыл шаруашылығы жерлерін шетелдіктерге және шетелдік компанияларға, азаматтығы жоқ адамдарға, халықаралық ғылыми орталықтарға, сондай-ақ шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдардың жұбайларына беруге толық тыйым салу туралы түпкілікті саяси шешім қабылдағанын атап өтті.
Жақында тиісті заң қабылданады. Осылайша, 2016 жылы мораторий жарияланған ең маңызды мәселе күн тәртібінен алынды.
«Біздің халқымыз үшін жер әрқашан өте маңызды ұғым. Осыған байланысты Мемлекет басшысының тапсырмасы бойынша Премьер-Министрдің Өкімімен Жер реформасы жөніндегі екінші комиссия құрылды. Оның мақсаты – жер заңнамасын одан әрі жетілдіру», — деді Ералы Тоғжанов.
Содан кейін Ауыл шаруашылығы министрі Сапархан Омаров сөз алып, мемлекеттік органдардың пайдаланылмайтын және ұтымсыз пайдаланылатын жерлерді анықтау, иеліктен шығару және ауыл шаруашылығы айналымына қайтару саласындағы жұмыс динамикасы туралы айтып берді. 2016 жылғы жер комиссиясының ұсынымдары мен шешімдерінің орындалу нәтижелері туралы хабарлаған министр Ауыл шаруашылығы жерлерін беру мен пайдалануды бақылау механизмдерін жетілдіру жөніндегі заң жобаларын ұсынды.
Отырыста комиссияның 13 мүшесі сөз сөйлеп, түрлі мәселелер бойынша пікірлерін білдірді. Мысалы, қоғам қайраткері Мұрат Әбенов пен сенатор Ақылбек Күрішбаев жерді тіпті Қазақстан азаматтары үшін де сатуға қарсы болса, «Қазақстан фермерлер одағы» Республикалық қоғамдық бірлестігінің президенті Жигули Дайрабаев жауапкершілікпен қарайтын жер пайдаланушылар үшін жалдау мерзімін ұзарту құқығын беруді ұсынды.
«Бүгінгі таңда елімізде 49 жылға жерді жалға алу құқығы бар. Егер жер пайдаланушы адал еңбек етіп, оны тиімді пайдаланса, онда жерді жалға алу мерзімін ұзарту құқығын қарастыру қажет. Ол үшін Жер кодексіне өзгерістер енгізу керек», — деді Ж.Дайрабаев.
Саясаттанушы, Ұлттық қоғамдық сенім кеңесінің мүшесі Расул Жұмалы ауыл шаруашылығы жерлерін қазақстандықтарға жеке меншікке беруді ұсынды. Бірақ, белгілі бір шарттар арқылы шектеулі мөлшерде және белгіленген критерийлер бойынша беру керек деді.
Заңгер Бақытжан Базарбек комиссия мүшелерінің назарын ауыл шаруашылығы жерлерінің нысаналы мақсатын өзгерту мәселесіне аударды.
«2018 жылы біз Жер кодексіне өзгерістер енгізіп, ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлердің нысаналы мақсатын өзгертуге тыйым салдық. Иә, бұл норма бүгінде қолданыста, бірақ өңірлік деңгейдегі әкімдіктер ауыл шаруашылығы жерлеріне тұрғын үй салуға мүмкіндік берді. Өйткені, фермерлік шаруашылыққа саяжай құрылысы мен бау-бақша салуға тыйым салынбайды. Жергілікті атқарушы органдар осыны пайдаланып, ірі қалалардың маңындағы ауыл шаруашылығы жерл ерінің нысаналы мақсатын өзгертеді», — деді заңгер.
Айта кету керек, комиссияның қалған мүшелері алдағы 3-сәуір күні өзге форматта өтетін келесі отырыста өз пікірлерін айта алады. Іс-шараға қатысушылардың ұсынысымен жер реформасының бағыттары бойынша мәселелерді жұмыс топтарында талқылауды жалғастыру туралы шешім қабылданды.

Завершилось первое заседение Комиссии по земельной реформе
Мероприятие из-за карантинных мер транслировалось в интернете и по телевидению
В здании Министерства сельского хозяйства РК прошло первое заседание Комиссии по земельной реформе, созданной по поручению Главы государства.
В соответствии с санитарными требованиями в мероприятии приняли участие только члены комиссии – представители агробизнеса, ассоциаций и объединений фермеров, НПП «Атамекен», депутаты Парламента РК, заместители акимов регионов, курирующие вопросы АПК, а также члены Национального совета общественного доверия, общественные деятели, политологи, журналисты и блогеры. В зале для заседаний присутствовали всего 30 человек. Еще 44 члена комиссии подключились удаленно, через видеоконференцсвязь.
Несмотря на карантинные ограничения, возможность высказаться была предоставлена всем желающим – этим организаторы продемонстрировали открытый и прозрачный характер работы комиссии.
При этом всем казахстанцам, которым небезразлична тема земельной реформы, была предоставлена уникальная возможность в режиме реального времени наблюдать за ходом заседания, подключившись к онлайн-трансляции на официальном сайте и странице МСХ РК в Фэйсбук. Кроме того, для удобства граждан были организованы прямые включения на республиканском телеканале «Хабар24».
Открывая первое заседание, председатель Комиссии по земельной реформе, заместитель Премьер-Министра РК Ералы Тугжанов подчеркнул, что 25 февраля т.г. Президент РК Касым-Жомарт Токаев принял окончательное политическое решение о полном запрете передачи сельхозземель иностранцам и иностранным компаниям, лицам без гражданства, научным центрам с международным участием, а также супругам иностранцев и лиц без гражданства. Скоро в Казахстане будет принят соответствующий закон. Таким образом с повестки дня снят самый важный вопрос, который в 2016 году попал под действие моратория.
«Для нашего народа земля всегда была очень важным понятием. В этой связи по поручению Главы государства распоряжением Премьер-Министра создана вторая комиссия по земельной реформе. Ее цель – дальнейшее совершенствование земельного законодательства», — сказал он.
Затем выступил министр сельского хозяйства Сапархан Омаров, который рассказал о динамике работы госорганов в сфере выявления, отчуждения и возвращения в сельхозоборот неиспользуемых и нерационально используемых земель, сообщил о результатах исполнения рекомендаций и решений Земельной комиссии 2016 года, а также представил законопроекты МСХ по совершенствованию механизмов предоставления и контроля за использованием сельхозземель.

В рабочей части заседания выступили 13 членов комиссии, которые озвучили мнения по разным вопросам. Так, например, общественный деятель М.Абенов и сенатор А.Куришбаев высказались против продажи земли даже для казахстанских граждан. В то же время президент республиканского общественного объединения «Союз фермеров Казахстана» Ж.Дайрабаев предложил предоставить преимущественное право продления аренды для добросовестных землепользователей.
«Сегодня есть право аренды земель на 49 лет в нашей стране и если землепользователь добросовестно трудится и эффективно ее использует, то надо предусмотреть для него преимущественное право продления аренды для пользования. Для этого необходимо внести изменения в Земельный кодекс», — сказал выступающий.
Политолог, член Национального совета общественного доверия Р.Жумалы, в свою очередь, предложил передавать сельхозземли казахстанцам в частную собственность, но на определенных условиях – в ограниченном количестве и по определенным критериям.
Юрист Б.Базарбек обратил внимание членов Комиссии на проблему изменения целевого назначения сельхозземель.
«В 2018 году мы внесли изменения в Земельный кодекса, которыми был наложен запрет на изменение целевого назначения земель сельхозназначения. Да, эта норма на сегодня действует, но на региональном уровне акиматы нашли лазейку, чтобы строить жилье на сельхозземлях. Дело в том, что фермерское хозяйство не запрещено переустроить под дачное строительство и садоводство. Местные исполнительные органы пользуются этим и меняют целевое назначение сельскохозяйственных земель вблизи больших городов», сказал участник заседания.
Стоит отметить, что остальные члены комиссии имеют возможность высказать свое мнение на следующем заседании, которое состоится 3 апреля т.г. в несколько измененном формате. По предложению участников мероприятия было принято решение продолжить обсуждение в рабочих группах по направлениям земельной реформы.