Аякөз Сұлтан
Егеменді және табысты мемлекеттің дамуы, саясаттанушылар пікірінше, ең алдымен экономикалық саясаттың жүзеге асырылу сапасына байланысты. Қазақстанның жаңа даму моделін қалыптастыру жағдайында оның негізгі басымдықтарының бірі ашық және өзін-өзі қамтамасыз ететін нарықтық экономиканы құру, атап айтқанда шағын және орта бизнесті дамыту болып табылады. Осы мақсатта арнайы шағын және орта бизнесті дамытудың кешенді бағдарламасы әзірленгенін білетіндер аз. Оның ерекшеліктерімен қатар, жалпы аудандық кәсіпкерлік бөлімінің қызметі туралы соңғы 10 жылдан бері бөлімді басқарған Джупанова Сәуле Амантайқызы бізге әңгімелеп берді.
– Сәуле Амантайқызы, бөліміңіздің қызметі туралы айтып өтсеңіз, алдыңызға қандай мақсат-міндеттер қоясыз?
– Біздің басқарманың басты міндеттерінің бірі – мемлекеттік саясаттың негізгі бағыттарын әзірлеуге және жүзеге асыруға қатысу. Біз жергілікті деңгейде жеке кәсіпкерлікті мемлекеттік қолдауды қамтамасыз етуге, аудандағы іскерлік белсенділікті және инвестициялық ахуалды дамытуға жағдай жасауға көмектесеміз. Біздің алдымызда да мемлекеттік бағдарламаларды жүзеге асыру міндеті тұр.
– Біздің білуімізше, сіз Ұлттық кәсіпкерлікті дамыту жобасын жүзеге асырдыңыз ба?
– Өте дұрыс, бұл біз 2021 жылдан бері жұмыс істеп келе жатқан негізгі мемлекеттік бағдарлама, оған дейін «Бизнестің жол картасы-2025» бағдарламасы аясында мемлекеттік бағдарламаларды жүзеге асырдық. Өңірімізде кәсіпкерлікті дамытудың жалпыұлттық жобасын жүзеге асыру біршама сәтті өтіп, осы уақыт ішінде барлығы 203 адам жалпы сомасы 5 миллиард теңгеден астам несие алды. Өткен жылдың мән-мағынасына қарайтын болсақ, 251,6 миллион теңгенің 13 жобасын мақұлдадық. Алайда осы жылдың қаңтар айынан бастап Ұлттық кәсіпкерлікті дамыту жобасы өз күшін жоғалтты. Оның орнын мемлекет басшысының тапсырмасы бойынша Ұлттық экономика министрлігі әзірлеген шағын және орта бизнесті дамытудың кешенді бағдарламасы басты.
– Ал, кешенді бағдарламаның ұлттық жобадан айырмашылығы қандай?
– Иә, мақсат өзгеріссіз қалды, оған бағдарламаның өзі куә. Бұл ретте кешенді бағдарлама аясында берілетін несиелерді субсидиялау мен кепілдендіруде айтарлықтай өзгерістер бар. Бұл негізінен субсидиялар мен кепілдіктер бойынша бюджетті бөлуге қатысты. Бұдан былай бұл бөлікте мынадай пропорциялар қолданылатын болады: қаражаттың 50 пайызы өңдеу өнеркәсібіндегі жобаларға бөлінеді; 30% - сауда қызметін қоса алғанда, қызмет көрсету саласындағы жобалар үшін; 20% - несие сомасы 20 млн теңгеге дейінгі шағын кәсіпкерлік жобалары үшін. Сонымен қатар, субсидиялар мен кепілдіктер түріндегі мемлекеттік қолдауды алушылардың қатарына ірі кәсіпкерлер де енгізілген. Осыған байланысты субсидияланатын несиенің шекті мөлшері 15 млрд теңгеге дейін ұлғайтылды. Кәсіпкер төлейтін сыйақы мөлшерлемесінің бөлігі де несиенің мөлшері мен мерзіміне байланысты 7-ден 10 пайызға дейін ұлғайтылды.
– Кешенді бағдарлама бойынша мемлекеттік қолдауға ие болған кәсіпкерлер өз жобаларын қанша уақытта жүзеге асырады?
– Жеңілдікті қаржыландыру бойынша жобаларды жүзеге асыру 24 ай ішінде аяқталуы тиіс. Осы мерзім өткеннен кейін жобаның әлеуметтік-экономикалық әсері тіркелмеген жағдайда (жұмыс орындарын құру, кірісті ұлғайту, салықты арттыру және т.б.) көзделген мемлекеттік қолдау шарасы жойылады. Сондай-ақ, оны алғаннан кейін үш жыл өткен соң несие сомасы 3 миллиард теңгеден асатын шағын бизнес субъектілері орта бизнес санатына өтуге міндетті болатынын атап өткім келеді. Әйтпесе, қолдау қайтадан тоқтатылады. Кешенді бағдарлама аясындағы гранттық қаржыландыруға келетін болсақ, оған тек тиісті тізілімге енген әлеуметтік кәсіпкерлер мен «Бір ауыл – бір өнім» жобасының финалистері қатыса алады.
– Сіздің бөлім мемлекеттік бағдарламаларды жүзеге асырудан басқа қандай функцияларды орындайды?
– Облыстық тұрақтандыру қорынан кәсіпкерлердің азық-түлік тауарларының бағасы мен үлгілерін қадағалап, ірі кәсіпорындардың, шағын және орта бизнестің қызметін, инвестициялық кірісті, жаңа жұмыс орындарының ашылуын, жобаның жүзеге асырылуын, өндірілген өнім санын, сондай-ақ тауарлар мен қызметтерді өткізу көлемі. Сонымен қатар, біз жергілікті атқарушы органдармен тығыз байланыста жұмыс істейміз, халық пен жеке кәсіпкерлік субъектілері арасында Қазақстан Республикасының заңнамасы мәселелері бойынша түсіндіру жұмыстарын жүргіземіз. Сондай-ақ Жітіқара қаласының прокуратурасымен бірлесіп бірқатар іс-шаралар өткізіп, аудан әкімі мен кәсіпкерлер арасында кездесулер ұйымдастырып, баяндамалар жазып, өтініштерге жауап беріп, т.б. Қорытындылай келе, бүгінгі таңда облысымыз үшін ең өзекті мәселе инвесторларды тарту екеніне назар аударғым келеді. Біз бұл жұмысқа үлкен көңіл бөлеміз. Сондай-ақ, облысымызда жалпы инвестиция сомасы 9 миллиард 524 мың теңгені құрайтын 17 инвестициялық жобаның пулы жасақталды. Осы жобаларды жүзеге асыру 188-ге жуық жұмыс орнын құруға мүмкіндік беретінін атап өткім келеді.
– Қиын да күрделі жұмыс жолында сізге сәттілік тілеймін!
